Depresja jest chorobą zaliczaną do grupy zaburzeń nastroju. Charakteryzującym się długotrwale obniżonym nastrojem oraz szeregiem innych objawów psychicznych i somatycznych (związanych ze stanem fizycznym). Objawy depresji u dzieci i młodzieży przypominają te obserwowane u dorosłych, jednak ze względu na to, że dzieciom trudno jest opisywać swój stan psychiczny, a w przypadku nastolatków wahania nastrojów i stany przypominające te depresyjne mogą mieścić się w normie rozwojowej, szybkie i trafne postawienie diagnozy depresji jest utrudnione. Z tego względu bardzo ważne jest uważne obserwowanie dziecka/nastolatka, przede wszystkim zmian w zachowaniu i aktywnościach oraz dolegliwości fizycznych, niemających uzasadnienia (np. przeziębienie, choroby przewlekłe itp.).

Na co więc zwrócić szczególną uwagę?

  • smutek, przygnębienie, płaczliwość; u dzieci i nastolatków w odróżnieniu od dorosłych bardzo często dominuje drażliwość, dziecko łatwo wpada w złość lub rozpacz, może demonstrować wrogość wobec otoczenia – zachowuje się w sposób odpychający, zniechęcający do nawiązania kontaktu,
  • zobojętnienie, apatia, zmniejszenie, a nawet utrata zdolności do przeżywania radości; dziecko przestaje cieszyć się z rzeczy lub wydarzeń, które wcześniej sprawiały mu radość,
  • poczucie znudzenia, zniechęcenia; ograniczenie lub zaprzestanie aktywności, które wcześniej były dla dziecka ważne lub przyjemne (np. zabawa, hobby, spotkania z rówieśnikami), a także niechęć do podejmowania codziennych obowiązków lub zupełne ich zaniechanie. Dziecko może np. odmówić porannego wstawania, chodzenia do szkoły, wychodzenia z domu, a w skrajnych przypadkach – ze swojego pokoju, zaniedbywać higienę osobistą, naukę i tym podobne,
  • wycofanie się z życia towarzyskiego, ograniczenie kontaktu z rówieśnikami,
  • nadmierna reakcja na uwagi, krytykę – dziecko reaguje rozpaczą lub dużą złością nawet gdy zwróci mu się uwagę w bardzo delikatny sposób i dotyczy ona błahej sprawy,
  • depresyjne myślenie („wszystko jest bez sensu”, „i tak nic mi się nie uda”), niska samoocena („jestem beznadziejny/a, gorszy/a, nieatrakcyjny/a, głupi/a”); nieproporcjonalnie pesymistyczna ocena rzeczywistości, własnych możliwości, przyszłości,
  • poczucie bycia bezużytecznym, niepotrzebnym; nadmierne obwinianie się nawet za te wydarzenia i okoliczności, na które nie ma się wpływu (np. obwinianie się za konflikt między rodzicami),
  • działania autoagresywne, np. samookaleczenia (rozmyślne uszkadzanie swojego ciała przez cięcie się ostrymi przedmiotami, przypalanie zapalniczką, papierosem, drapanie, gryzienie i tym podobne), rozmyślne zadawanie sobie bólu, zażywanie w nadmiarze leków w celu „zatrucia się” (ale nie w celu odebrania sobie życia),
  • myśli rezygnacyjne („życie jest bez sensu”, „po co ja żyję”) fantazje na temat śmierci („co by było, gdybym umarł?”, „innym byłoby lepiej, gdyby mnie nie było”),
  • myśli samobójcze (rozmyślanie, fantazjowanie na temat odebrania sobie życia), tendencje samobójcze (planowanie lub czynienie przygotowań do popełnienia samobójstwa), a w skrajnych przypadkach – próby samobójcze, czyli podejmowanie bezpośrednich działań mających na celu odebranie sobie życia

Gdzie szukać pomocy?

  • Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne;
  • psychologowie, pedagogowie szkolni;
  • Poradnie zdrowia psychicznego;
  • gabinety psychiatryczne;
  • gabinety psychologiczne;
  • Punkt Pomocy Psychospołecznej i Prawnej „Iskierka”, pl. św. Macieja 5, Wrocław

Źródła:

  1. https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/kazdy-moze-miec-depresje/depresja-u-dzieci-i-mlodziezy
  2. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/psychiatria/81302,zaburzenia-depresyjne-u-dzieci-i-mlodziezy